2024 Dodenherdenking Assen

Burgemeester Marco Out
Na de “stille tocht onder tromgeroffel” van de tamboers van de Mercurius Marching-/Showband vanaf de Jozefkerk, verzamelden op 4 mei vele Assenaren zich rond het provinciaal Gedenkteken op de Brink.
De Christelijke Muziekvereniging Oranje Assen speelde na de twee minuten stilte het Wilhelmus. Vanuit de verschillende scoutingverenigingen hielpen de scouts met het aanreiken van de kransen.
Het 13 Infanteriebataljon Regiment Stoottroepen Prins Bernhard zorgde voor een erewacht, net als de studenten van de FEVA-opleiding van het Drenthe College.
Meike Nijwening, leerling van het Dr. Nassau College droeg een gedicht voor en zelf sprak ik de volgende woorden/
Dames en heren, jongens en meisjes,
Al een aantal jaren mag ik als burgemeester van Assen tijdens deze herdenking het woord tot u richten.
Op een indrukwekkend moment.
Op een indrukwekkende plaats.
De stille tocht hier naartoe.
De stilte om acht uur.
Het Wilhelmus.
De aanwezigheid van u allemaal
Elk jaar komen wij hier samen om iedereen te herdenken – burgers en militairen –die in het Koninkrijk der Nederlanden of waar ook ter wereld
zijn omgekomen of vermoord;
zowel tijdens de Tweede Wereldoorlog en de koloniale oorlog in Indonesië,
als in oorlogssituaties en bij vredesoperaties daarna.
We staan stil bij de ontelbare mannen, vrouwen en kinderen die wij zijn verloren tijdens deze oorlogen en conflicten.
En elk jaar zeg ik:
Dat nooit meer.
Ik denk dat we dat allemaal hopen.
Vaak heb ik daar ook vertrouwen in.
Maar met de gebeurtenissen in de wereld is het soms leven tussen hoop en vrees.
Omdat op allerlei plaatsen vrede, hoop en medemenselijkheid soms moeilijk te ontdekken zijn.
De vrees over mensen die anderen en soms hele bevolkingsgroepen wegzetten.
Al dan niet met geweld.
De vrees over intolerantie en gebrek aan mededogen.
Gevoed door een onderbuik vol egoïsme.
De verschrikkingen van oorlog zijn na de Tweede Wereldoorlog niet gestopt.
Er zijn mensen die niet vrij kunnen leven
en te maken hebben met oorlog en geweld.
In Assen herdenken we behalve hier vandaag ook op een aantal andere plekken en momenten.
Zoals op de Joodse begraafplaats.
Waar we dan specifiek stil staan bij de ongeveer 500 Joodse Assenaren die in de tweede wereldoorlog werden vermoord.
De kinderen van Kindcentrum De Regenboog adopteerden dit jaar de herdenking.
Ze legden bloemen, spraken gedichten uit en zongen een lied.
Het signaal Taptoe werd door één van de jonge leerlingen geblazen.
Het emotioneerde me. Er is dus zeker ook hoop.
Op de Joodse begraafplaats staat een indrukwekkend namenmonument.
In 1951 hebben Joodse overlevenden van de oorlog er voor gezorgd dat dit monument er kwam.
Het initiatief lag dus niet bij het bestuur of bij de niet Joodse inwoners van Assen, maar het moest vanuit de slachtoffers komen.
Maar het monument was niet voor hun zelf.
Eén van de initiatiefnemers, meneer Gans, zei daarover:
Voor ons is dit gedenkteken niet nodig.
Want wij vergeten deze jaren nimmer weer.
Nee, de initiatiefnemers wilden het monument oprichten voor het nageslacht, voor toekomstig generaties.
Voor u, voor jullie en voor mij.
Ze wilden dat wij het verhaal van de oorlog zouden blijven horen.
Omdat wij de oorlog, en wat er toen gebeurd is, nooit mogen vergeten.
De tekst op het monument zegt ook:
“Wij blijven gedenken”.
Om nooit te vergeten wat er in de jaren 1940-1945 is gebeurd.
Een monument als op de Joodse begraafplaats laat zien dat in de tweede wereldoorlog de beschaving heeft gefaald.
Er gebeurde verschrikkelijke dingen.
En toch gebeurden ze.
Liefde en rechtvaardigheid schoten tekort.
Het is goed om daarbij stil te staan.
Door de slachtoffers te herdenken
en verhalen te vertellen
worden de slachtoffers niet vergeten.
Dames en heren, jongens en meisjes,
Dat we ook anders met elkaar om kunnen gaan,
kun je hier op de Brink zien.
Er staat hier een bank met een bijzondere betekenis.
Het staat symbool voor de medemenselijkheid die deze stad tachtig jaar geleden liet zien.
Het bankje, de Texelse of Texelaar bank, is één van de herinneringen in onze stad aan de Tweede Wereldoorlog.
Maar ook een blijk van dank en van waardering.
Kijk straks maar even op de rug van de bank.
Daar staat:
‘Aangeboden door de Texelaars als dank voor genoten hulp en gastvrijheid’.
Wat is het verhaal van deze bank?
De Duitse bezetters waren in 1944 bang dat de geallieerden een aanval op Texel beraamden en dat de bevolking zich bij de geallieerden zou aansluiten.
Daarom moesten 700 mannen, in de leeftijd van 17 tot 35 jaar, het eiland verlaten.
Ze zijn te voet naar Assen gekomen
en werden daar gedwongen om verdedigingswerken aan te leggen op het Balloërveld en in het Asser Bos.
Na enkele maanden mochten de eersten weer terug.
De laatsten zijn gebleven tot na de bevrijding
en werden opgevangen door de Assenaren.
Waarom vertel ik u dit verhaal?
Omdat dit één van de verhalen is die we ook moeten blijven vertellen.
Verhalen over medemenselijkheid, steun en naastenliefde.
Verhalen waaruit blijkt dat we samen het verschil kunnen maken.
Geachte aanwezigen,
Wij staan aan de vooravond van de viering van 80 jaar vrijheid.
Ieder jaar is de Tweede Wereldoorlog langer geleden.
Toch heeft bijna iedere inwoner van Nederland, via overlevering en van generatie op generatie,
een herinnering of verhaal over de Tweede Wereldoorlog,
of de oorlogen daarna.
Het verdwijnen van de directe getuigenissen in combinatie met de spanningen van vandaag
maken herdenken nog belangrijker.
Stil staan bij de vraag
wat de verschikkingen van toen
nu voor ons betekenen.
Maar vooral wat wij kunnen doen om onze vrijheid te beschermen
en de waarde van vrijheid door te geven aan volgende generaties.
De geschiedenis heeft ons geleerd dat oorlog niet alleen ontstaat door het toedoen van slechte mensen.
Maar ook door het zwijgen van anderen.
Vrijheid is kostbaar en kwetsbaar.
Maar als wij ons hier allemaal voor blijven inzetten
kan het een stukje minder kwetsbaar zijn.
Toon respect voor elkaar,
geef elkaar de ruimte
Sta op tegen onrecht
en blijf met elkaar in gesprek.
Luister naar wat de ander te zeggen heeft
en oordeel niet te snel.
En laten we elkaar daarbij vasthouden en niet loslaten.
Beste mensen,
Iedereen ervaart het herdenken van de slachtoffers van oorlogsgeweld anders.
We luisteren naar de verhalen
en geven deze door aan de volgende generaties.
En door ieder jaar hier samen te komen beloven we de herinnering levend te houden aan allen– burgers en militairen –die in het Koninkrijk der Nederlanden of waar ook ter wereld
zijn omgekomen of vermoord;
zowel tijdens de Tweede Wereldoorlog en de koloniale oorlog in Indonesië,
als in oorlogssituaties en bij vredesoperaties daarna.
Opdat wij niet vergeten.
Bron Marco  Out