‘De Sovjet Mythe’

Doel machthebbers was propageren  grote socialistische droom via de kunst
Expositie ‘De Sovjet Mythe’ geeft indrukwekkend beeld van rijk dat altijd in twee werkelijkheden leefde
ASSEN – Vrijdagavond is in de tot het Drents Museum behorende Abdijkerk de met veel interesse begroete expositie ‘De Sovjet Mythe –  Socialistisch realisme 1932 – tot 1960 – geopend door Peter d’Hamecourt, verscheidene jaren Rusland correspondent voor ondermeer de NOS.  De belangstelling voor deze opening was zo groot dat er voor velen geen zitplaats was.
Peter d’Hamecourt kenschetste een Rusland dat altijd in twee werkelijkheden heeft geleefd. De werkelijkheid van de machthebbers en die van het volk. “Het ging om het propageren van de grote socialistische droom via de kunst en daarnaast waren er moordpartijen door machthebbers in wier opdracht deze propaganda werd uitgevoerd”, aldus de Ruslandkenner D’Hamecourt.
“In Moskou staat nog steeds een enorm beeld van Lenin en die is zodanig in de grond verankerd, dat afbreken nauwelijks mogelijk is.
Hij staat met opgeheven arm naar de verte te wijzen en de bevolking heeft hem de bijnaam ‘Taxi Lenin’ gegeven. Er is helaas nog nooit een taxi voor hem gestopt
Eens vertegenwoordigde hij de hoop voor een be-tere wereld. De grote socialistische droom, die nu de Sovjet Mythe is geworden.”
De tentoonstelling omvat 70 werken afkomstig uit het State Russian Museum in St. Petersburg. Een expositie van deze grootte over het Socialistisch Realisme 1932 tot 1960, is nog niet eerder in Nederland geweest.
De schilderijen onder het Stalin-regime destijds als propaganda bedoeld en als zodanig door de macht-hebbers goedgekeurd, blijken na al die jaren toch een zodanige meerwaarde te hebben, dat er nu van een monumentaal karakter kan worden gesproken.
Dat is eigenlijk een won-der, want artistieke vrij-heid bestond toen niet en de kunstenaar werd gelijk gesteld met de arbeider die in opdracht handelt.
Al die verschillende karak-ters op een meesterlijke manier in de afgebeelde gezichten weergegeven, tonen ook hoe duidelijk de Russische cultuur een cultuur van vertellen is.
Dat kan prachtige verhalen en muziek opleveren, maar ook net zo gemakkelijk een ‘creatieve’ weergave van de geschiedenis in opdracht van de machthebbers.
Net als in de muziek van Sjostakovitch, herkent men in een aantal werken een bepaalde verhulde onderlaag, het relativeren van de triomftocht naar het socialistische paradijs. Dit wordt in een aantal schilderijen zo overdreven weergegeven, dat het daardoor een cynisch karakter heeft meegekregen.
Adjunct-directeur Harry Tupan had in St. Petersburg de volledige vrije hand in de keuze van de werken en het resultaat mag ronduit indrukwekkend worden genoemd. De expositie belooft de komende maanden een grote publiekstrekker te worden.

Bijdrage Bert Jippes

 

Foto ineke heijting klik hier